Dostęp do świadczeń transportu sanitarnego, w ramach dostępności do świadczeń gwarantowanych jest opisany w art. 41 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
- Świadczeniobiorcy, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego, w tym lotniczego, do najbliższego podmiotu leczniczego, o którym mowa w przepisach działalności leczniczej, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem, w przypadkach:
- konieczność podjęcia natychmiastowego leczenia w podmiocie leczniczym
- wynikający z potrzeby zachowania ciągłości leczenia
- Świadczeniobiorcy na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego – w przypadku dysfunkcji narządu ruchu uniemożliwiającej korzystanie ze środków transportu publicznego, w celu odbycia leczenia – do najbliższego podmiotu leczniczego udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem.
- W przypadkach niewymienionych w ust. 1 i 2 na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego świadczeniobiorcy przysługuje przejazd środkami transportu sanitarnego odpłatnie lub za częściową odpłatnością.
Regulacje kwestii transportu sanitarnego zawierają również zapisy § 12 ust. 10 Ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Świadczeniodawca wydaje świadczeniobiorcy po zakończeniu leczenia szpitalnego, a także w przypadku udzielania świadczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym lub w izbie przyjęć, stosownie do zaistniałej sytuacji, niezależnie od karty informacyjnej, następujące dokumenty:
- skierowanie na świadczenia zlecone w karcie informacyjnej;
- recepty na leki i zlecenia na środki pomocnicze lub wyroby medyczne będące środkami ortopedycznymi zlecone na karcie informacyjnej;
- zlecenia na transport zgodnie z odrębnymi przepisami.
Rozporządzenie nakłada na wszystkich świadczeniodawców obowiązek zapewnienia usług transportu sanitarnego w przypadkach wskazanych w ustawie, w ramach środków finansowych określonych w umowie o udzielanie świadczeń zdrowotnych.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (poz) ma obowiązek zabezpieczyć swoim pacjentom transport sanitarny (świadczenie gwarantowane polegające na zapewnieniu świadczeniobiorcom przewozu środkami transportu sanitarnego do najbliższego świadczeniodawcy, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem, na podstawie zlecenia lekarza poz, od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, w godzinach 08.00 – 18.00)
Świadczenie transportu sanitarnego w poz polega na zapewnieniu świadczeniobiorcom, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, przewozu środkami transportu sanitarnego drogowego (ambulansem) do najbliższego świadczeniodawcy udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, a w przypadku świadczeń realizowanych w trybie ambulatoryjnym, także z powrotem do miejsca zamieszkania (pobytu) świadczeniobiorcy, realizowanego na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy oraz w § 4 ust. 2 rozporządzenia MZ.
Zapewnienie transportu zleconego przez lekarz poz obejmuje:
- przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na leczenie realizowane w trybie stacjonarnym;
- przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na leczenie w trybie dziennym;
- przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na pierwszorazowe świadczenie z rodzaju ambulatoryjnej opieki specjalistycznej albo leczenia stomatologicznego i z powrotem;
- przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu), w celu wykonania zabiegów i procedur medycznych wynikających z procesu leczenia realizowanego przez lekarza poz, do którego zadeklarowany jest świadczeniobiorca, i z powrotem;
- przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) do zakładu długoterminowej opieki zdrowotnej.
W leczeniu szpitalnym transport sanitarny związany jest ściśle z procesem hospitalizacji i służy zakończeniu pobytu w szpitalu, poprzez przetransportowanie pacjenta do miejsca zamieszkania (pobytu) bądź innego miejsca udzielania świadczeń, jeśli taka istnieje potrzeba (przewiezienie bezpośrednie)
Zachowanie ciągłości leczenia w trakcie hospitalizacji polegające na przewiezieniu pacjenta do inego zakładu powinno odbywać się bez względu na dysfunkcję narządu ruchu, a decyzja o konieczności kontynuowania takiego leczenia jest równoznaczna z zapewnieniem pacjentowi bezpłatnego transportu sanitarnego.
Istnieje jednak świadczenie pohospitalizacyjne, tj. świadczenie realizowane w poradni przyszpitalnej, w okresie nie dłuższym niż trzydzieści dni od dnia zakończenia hospitalizacji, hospitalizacji planowej albo świadczenia z udzielonego w ramach „leczenia jednego dnia” w rozumieniu przepisów w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, przez tego świadczeniodawcę, który udzielił danemu świadczeniobiorcy świadczenia gwarantowanego z zakresu leczenia szpitalnego, związane z nim przyczynowo, obejmujące ocenę przebiegu procesu leczenia po zakończeniu hospitalizacji w zakresie z niej wynikającym, w oparciu o badanie i posiadane lub przedstawione wyniki badań dodatkowych.
Świadczenie pohospitalizacyjne, jako zwiazane przyczynowo z zakończoną hospitalizacją , stanowi swoistą kontynuację leczenia szpitalnego, nie zaś leczenia ambulatoryjnego w poradni specjalistycznej. Realizacja świadczenia pohospitalizacyjnego jest możliwa tylko i wyłącznie w poradni przyszpitalnej u świadczeniodawcy, który realizuje umowę w rodzaju leczenie szpitalne oraz w rodzaju ambulatoryjna opieka specjalistyczna. W każdej innej poradni (nie przyszpitalnej) można realizować świadczenie specjalistyczne u pacjenta po hospitalizacji na podstawie skierowania, jednak nie będzie to świadczenie pohospitalizacyjne.
Ambulatoryjna specjalistyczna opieka zdrowotna realizuje transport sanitarny w sytuacji m.in. kierowania pacjenta na badania diagnostyczne/zabiegi w ramach prowadzonego przez siebie postępowania diagnostyczno-terapeutycznego lub kierowania na hospitalizację a także w sytuacji konieczności odbycia kolejnych wizyt w poradni w ramach objęcia pacjenta stałą opieką.
Odstępstwem od tej zasady są przewozy w celu zapewnienia ciągłości sprawowanej opieki specjalistycznej realizowane z miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy do najbliższego, właściwego ze względu na zakres udzielanych świadczeń, świadczeniodawcy specjalistycznej opieki ambulatoryjnej i z powrotem, w przypadku, gdy z przyczyn uzasadnionych wskazaniami medycznymi, świadczeniobiorca winien pozostawać pod stałą opieką danego świadczeniodawcy i odległość między miejscem zamieszkania świadczeniobiorcy, a tym świadczeniodawcą przekracza łącznie tam i z powrotem 120 km.
Dla przykładu:
- Lekarz specjalista kieruje pacjenta do szpitala ze względu na pilną potrzebę dalszego leczenia – skierowanie na transport sanitarny i pokrycie jego kosztów leży w zakresie kierującego do szpitala lekarza specjalisty.
- Pacjent wychodzi ze szpitalnego oddziału ratunkowego ze skierowaniem do przyszpitalnej poradni specjalistycznej - jeśli jest to pierwszorazowe świadczenie z rodzaju ambulatoryjnej opieki specjalistycznej to transport zleca lekarz poz.
- Lekarz specjalista kieruje na dalszą, niezbędną w prowadzonym przez siebie procesie diagnostyczno-terapeutycznym diagnostykę – skierowanie na transport i pokrycie jego kosztów leży w zakresie kierującego lekarza specjalisty.
- Po hospitalizacji lekarz ze szpitala kieruje na kontrolę w poradni przyszpitalnej (świadczenie pohospitalizacyjne) – skierowanie na transport i pokrycie jego kosztów leży w zakresie szpitala.
- Kontynuacja leczenia specjalistycznego z długimi odstępami czasu (np. kontrola rozrusznika) – skierowanie na transport i pokrycie jego kosztów leży w zakresie poradni specjalistycznej, która prowadzi stałą opiekę nad pacjentem.
Za nieuprawnione należy uznać:
Za nieuprawnione należy więc uznać odsyłanie świadczeniobiorców do lekarzy poz w celu uzyskania skierowania na transport sanitarny do placówki, do której kieruje lekarz inny niż podstawowej opieki zdrowotnej (wyjątek stanowi transport „daleki” – zgodnie z odrębnymi przepisami).
Dla przykładu:
Transport sanitarny w trakcie hospitalizacji:
Przewiezieniu pacjenta do innego zakładu w trakcie hospitalizacji w celu kontynuacji leczenia powinno odbywać się bez względu na dysfunkcję narządu ruchu. Decyzja o konieczności kontynuowania takiego leczenia jest równoznaczna z zapewnieniem możliwości bezpłatnego dla pacjenta transportu sanitarnego.
Transport sanitarny w celu zachowania ciągłości leczenia prowadzonego przez lekarza poz:
Skierowanie pacjenta z dysfunkcją narządu ruchu do lekarza specjalisty na pierwszą wizytę w poradni specjalistycznej powinno być związane z wystawieniem skierowania na transport sanitarny przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Po objęciu opieką pacjenta przez poradnię specjalistyczną skierowanie na transport sanitarny wydaje świadczeniodawca, który kontynuuje dalsze leczenie specjalistyczne. W takiej sytuacji kwalifikacja do transportu musi uwzględniać dysfunkcję narządu ruchu.
Transport sanitarny do poradni, do której nie jest wymagane skierowanie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, np.: lekarza dentysty, okulisty, ginekologa, dermatologa itp.:
Zlecenie na transport na pierwszą poradę - wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
Po objęciu opieką pacjenta przez poradnię specjalistyczną skierowanie na transport sanitarny wydaje świadczeniodawca, który kontynuuje dalsze leczenie specjalistyczne. W takiej sytuacji kwalifikacja do transportu musi uwzględniać dysfunkcję narządu ruchu.
Transport sanitarny po hospitalizacji:
- w sytuacji gdy pacjent zostaje przekazany bezpośrednio po wypisie ze szpitala – celem dalszego leczenia do innego oddziału lub wypisany do domu, zlecenie na transport sanitarny wystawia lekarz wypisujący pacjenta ze szpitala, a koszty transportu ponosi szpital kierujący (kwalifikacja do transportu musi uwzględniać dysfunkcję narządu ruchu).
- w sytuacji gdy pacjent otrzymuje skierowanie do poradni specjalistycznej lub innego oddziału szpitalnego, a wyznaczony termin przyjęcia nie następuje bezpośrednio po wypisie – kwalifikacja do transportu sanitarnego i zlecenie na jego realizację leży po stronie lekarza POZ. W takiej sytuacji kwalifikacja musi uwzględniać dysfunkcję narządu ruchu.